Πρώτη φορά αναφέρεται στη Διαθήκη του Ιερομονάχου Μακαρίου, στον Κώδικα 91 της Μονής Χοζοβιώτισσας, το «Βραβείον» ή «Βρέβειον».

Ο ναός είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος με ημικυκλική εξωτερικά αψίδα, στην οποία, εσωτερικά, ανοίγεται κόγχη αψίδας, κόγχη πρόθεσης στα βόρειά της και μικρή ορθογώνια κόγχη στη δυτική παρειά της κτιστής αγίας τράπεζας. Στην κόγχη πρόθεσης υπάρχει ‘θάλασσα’’ (χωνευτήρι), που καλύπτεται από εφυαλωμένο κεραμεικό πινάκιο. Πάνω από τη θύρα εισόδου στον δυτικό τοίχο ανοίγεται ορθογώνιος φεγγίτης. Στο εσωτερικό διαμορφώνονται δύο χώροι, ο νάρθηκας, στα δυτικά, και ο κυρίως ναός, οι οποίοι επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω δίφυλλης ξυλόγλυπτης θύρας με εξαιρετικά επιμελημένο διάκοσμο. Ο νάρθηκας διαμορφώθηκε σε επόμενη φάση με την προσθήκη εγκάρσιου διαχωριστικού τοίχου. Στον βόρειο και νότιο τοίχο διαμορφώνονται ορθογώνια κογχάρια και στον νότιο τοίχο ανοίγονται δύο παράθυρα, που κατέστρεψαν τοιχογραφίες στο σημείο διάνοιξής τους. Από αυτά, το ανατολικό πλαισιώνεται από μαρμάρινους πεσσίσκους σε δεύτερη χρήση. Στο ανώφλι του δυτικού και μεγαλύτερου παραθύρου εντοπίζεται σκαλισμένη η χρονολογία “1778”, αποκαλύπτοντας την τελευταία, μάλλον, οικοδομική επέμβαση στον ναό. Τότε θα πρέπει ίσως να χρονολογηθούν και τα ορθογώνια κογχάρια (παραθύρες) στον βόρειο και νότιο τοίχο του ναού. Στον νάρθηκα υπάρχει στόμιο στέρνας για τη συλλογή των ομβρίων υδάτων από τον εξωτερικό χώρο μέσω αγωγού και την αποθήκευσή τους κάτω από το δάπεδο.

Η τοιχοποιία του ναού αποτελείται από αδρά επεξεργασμένους τοπικούς λίθους (πασπαρόπετρες), με άφθονο κονίαμα στους αρμούς ως συνδετικό υλικό. Στην εξωτερική επιφάνεια των τοίχων του σώζονται ίχνη «πορσελάνας» (μίγμα ασβέστη και θηραϊκής γης), που χρησιμοποιήθηκε ως επίχρισμα για να προσδώσει προστασία και μεγαλύτερη αντοχή στους τοίχους. Το δάπεδο του Ιερού Βήματος είναι υπερυψωμένο και καλύπτεται, όπως και το δάπεδο του κυρίως ναού, με τετράγωνα κεραμικά πλακίδια με καμπυλόγραμμες «δακτυλιές». Η στέγη καλύπτεται με κεραμίδες, κάτι που δε συνηθίζεται σε άλλους ναούς της Αμοργού.
Ο ναός φέρει τοιχογραφίες που χρονολογούνται γύρω στα 1700. Από τις παραστάσεις ξεχωρίζουν, στο ιερό, η Θυσία του Αβραάμ, ο Ενταφιασμός του Κυρίου και η Δευτέρα Παρουσία, και, στον κυρίως ναό, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και σκηνές από τον βίο του.

Στα νότια του ναΐσκου υπάρχει όμορο κελί, σήμερα σε ερειπιώδη κατάσταση. Πρόκειται για διώροφη, μεταγενέστερη κατασκευή, με τραπεζοειδή κάτοψη. Η σύνδεση μεταξύ των ορόφων γινόταν με εξωτερική σκάλα τοποθετημένη στη δυτική πλευρά, που κατέληγε σε ταράτσα «εμπροστιάδα», η οποία στηριζόταν σε τόξο. Τις ανάγκες του ανατολικού τοίχου του κτίσματος κάλυπτε ο παρακείμενος βράχος. Οι είσοδοι και των δύο ορόφων ήταν στο δυτικό τοίχο. Το δομικό υλικό και ο τρόπος κατασκευής της λιθοδομής είναι ακριβώς όμοιος προς εκείνον του ναΐσκου. Το ισόγειο χρησίμευε ως βοηθητικός χώρος, ο δε όροφος ως κατάλυμα.

Τοποθεσία:
Δημόσια οδός Χώρα-Αιγιάλη: παράκαμψη σε χωματόδρομο 4 χλμ μετά την Χώρα.

Μέσο Πρόσβασης:

Ι.Χ.

,

ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ

,

ΤΑΞΙ

,

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ: Διαδρομή «Παλιά Στράτα»

Χώρα – Μονή Χοζοβιωτίσσης – Κάψαλα – Ασφοντυλίτης – Ποταμός – Όρμος Αιγιάλης

Αφετηρία: Σημείο «Καλογερικός» στη Χώρα.

Ώρες λειτουργίας:
Κατόπιν επικοινωνίας με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων-Αρχαιοφύλακες Αμοργού

Κόστος εισόδου:
Ελεύθερο